Genel
Covid Aşısı Doğru Bilinen Yanlışlar :
Bilimsel süreci anlasak, bilim insanlarına güvensek ve enfeksiyon hastalıklarını engellemedeki önemini bilsek bile, hepimizin aklında Covid-19 aşılarıyla ilgili sorular bulunuyor. Sosyal medyada dolaşan söylentilerse aklımızı iyice karıştırıyor…
Aslında bu konuda soruların olması çok doğal. Nihayetinde bu aşılar yeni terapötik ürünler ve yapıcı, açık fikirlilikle sorgulanmaları, geliştirilmelerine katkı sağlıyor.
İşte böyle bir bu dönemde ben de, Covid-19 aşılarıyla ilgili kaygılar, söylentiler ve sorularla ilgili literatürdeki bazı bilgileri paylaşarak, konuların açıklığa kavuşmasına katkıda bulunmak isterim.
Söylenti 1: Covid-19 Aşıları Aceleyle Üretildi, Onlara Güvenemeyiz.
Covid-19 için ilk dönem üretilen aşılarda kullanılan teknoloji yeniydi ve aşılar rekor sürede geliştirilmişti. Ama bu süratin sebebi, üretimde kısayolların kullanılması değildi.
Örneğin Pfizer ve Moderna, Covid-19 aşılarını “messenger RNA” (mRNA) teknolojisiyle ürettiler. Toplumu aşılamak için ilk defa kullanılsalar da, bu aşı stratejisi üzerine araştırmalar 30 yıldan fazla bir süredir devam ediyordu. Nitekim bu teknolojinin son yıllarda güçlü bir şekilde geliştirilmiş ve çeşitli hayvan enfeksiyon modellerinde denenmiş olması büyük şans oldu, söz konusu modellerde güvenli ve etkili olduğunu gördük. Covid-19’un yayılması bu yeni teknolojiyi kullanmamız için bir firsat yaratırken, aşı geliştiren şirketler hızlıca harekete geçti.
Aşı şirketleri büyük bir titizlikle, onbinlerce gönüllü üzerinde klinik araştırmalara başladılar. Bir örnek vermek gerekirse, ABD’deki “Food and Drug Administration” (FDA), normal dönemde aşıların güvenli ve etkili olduğunu görmek için yaklaşık iki yıl boyunca gönüllü deneyleri yapılmasını isterken, Covid-19’un oldukça yaygın olması sebebiyle, ilk değerlendirmeyi yapmaya yetecek kadar verinin toplanması sadece birkaç ay aldı. Gerek FDA, gerekse bağımsız uzmanlık konseyleri bu araştırma verilerini detaylıca inceleyerek, Pfizer’ın ve Moderna’nın aşılarının acil kullanım için güvenli ve etkili olduğunu onayladılar. Diğer ülkelerdeki benzer uzman konseyleri de bu görüşte mutabıktı.
Söylenti 2: Aşı, Covid-19 Olmama Sebep Olur.
Aşılar bağışıklık sistemimizin bir hastalığı tanıyıp savaşmasını sağlar ama enfeksiyona neden olmazlar.
Örneğin, ABD’de kullanılan Moderna ve Pfizer aşıları, mRNA isimli bir genetik material dizisi içerir. mRNA hücrelerimize girdiğinde onlara, Covid-19’a sebep olan koronavirüste bulunan “spike” proteinin bir kısmını üretmeleri emrini verir. Bu protein parçaları vücudumuza zarar vermeden, bağışıklık sistemimizin onları bertaraf etmek üzere bir tepki vermesine sebep olur.
Aşı sonrası görülen yorgunluk, kas ağrısı, baş ağrısı veya ateş, aslında tüm aşılarda olağan olan ve bağışıklık sistemimizin cevap verdiğini gösteren semptomlar sadece.
