Genel
Gebelik ve Tiroid Hastalıkları
Üreme çağındaki kadınlarda, endokrin sistemin hastalıkları arasında tiroid bezi hastalıklarına en sık ikinci olarak rastlanmaktadır. Bu nedenle kadın hastalıkları ve doğum uzmanlarının hamilelikte tiroid bezi hastalıkları ile karşılaşmaları giderek artmaktadır. Tiroid bezinin az veya fazla çalıştığı durumlarda gebelik akıbetini etkileyecek; düşük, erken doğum eylemi, düşük doğum ağırlığı, fetal kayıp ve gebeliğe bağlı hipertansiyon gibi durumlarla karşılaşma ihtimali artar. Ancak gebelikte kontrollu şarlarda kullanılabilecek ilaçlarla annenin tiroid hormon düzeyinin normal sınırlara çekilebilmesi ve bahsedilen risklerin en aza indirilebilmesi mümkündür.
Gebelikte iyod yetersizliği sonucunda oluşacak tiroid hormon seviyesinin düşük olması (hipotiroidizm) ve çoçuktaki zeka geriliği arasındaki ilişki uzun zamandan beri bilinmektedir. İyod yetersizliği sonucunda hem anne de hem de bebekte hipotiroidizm ortaya çıkabilmektedir. Ancak oluşabilecek zeka problemlerinin direkt olarak hangisinden kaynaklandığını saptamak mümkün olmamaktadır. Gelişmiş ülkelerde en sık olarak outoimmun tiroidit denilen bağışıklık sistemiyle ilgili tiroid hastalıklarına bağlı nedenlerle hipotiroidizm görülmektedir. Bu durumlarda ortaya çıkacak tiroid hormon yetersizliği anne karnındaki fetusların beyin gelişimi üzerine negatif etki yapabilmektedir. Hatta bu durum çocuğun ileriki nörolojik ve psikolojik testlerdeki performansını bile etkileyebilmektedir.Bu kötü etkilenme ve çocuklardaki performans düşüklüğü hormon yetersizliğinin çok ciddi olmadığı ve hastanın şikayetlerinin olmadığı durumlarda da ortaya çıkabilmektedir.Annedeki tiroid hormon yetersizliğinin gebelik sırasında tedavisi çok önemli olup, çocuktaki yararlı etkileri ispatlanmıştır.
2002 yılında Amerikan Obsterik ve Jinekoloji Derneği yaptığı açıklamada sadece kişisel hikayesi veya şikayetleri olan gebelerin hipotiroidizm açısından taranmasını önerse de son zamanlarda artan araştırmalarda gebelikte rutin olarak hipotiroidizm taraması pek çok merkezde önerilmekte ve dünyada giderek artan merkezde bu rutin tarama yapılmaktadır. Sistemik olarak hipotiroidizm taraması gebeliğin hemen başında tercihan da ilk vizitte yapılmalıdır.Bu tedavinin başlıca sonucu, hastalıktan etkilenme riski olan fetuslarda hamilelikteki tedavi ile IQ ‘da ortalama olarak 4 puanlık bir artışın saptanabilmesi ve gebenin genel sağlık halinin düzeltilmesidir. Fetusdaki tiroid bezinin 12. gebelik haftasından sonra oluşması nedeniyle, ilk üç ayda fetusun tüm ihtiyacını anne karşılar. Bu nedenle özellikle ilk trimesterda annenin tiroid yetersizliğinin saptanması gerekmektedir. Beyin gelişimi gebelik süresinde ileri gebelik haftalarında da de devam ettiği için , ileri dönemde sinirlerin gelişimi,göçü ve organizasyonu üzerine etki de göz ardı edilmemeli ve gebeliğin her döneminde etkin tedavi uygulanmalıdır. İleri dönemlerde anne kan hacmindeki artışa bağlı olarak kullanılan tiroid hormon miktarında da artış gerekebileceği bilinmelidir.
Doç.Dr.Arda Lembet
Acıbadem Hastanesi
Yüksek Riskli Gebelikler Klinik Sorumlusu
